Een bruisende zomer? Zomereenzaamheid in Utrecht

Zomereenzaamheid

De zomer is voor velen de tijd van vakantie. Lekker eropuit, in eigen land of zo ver mogelijk weg. En daar zit oma Roos dan. Een paar jaar geleden is ze haar man verloren. Ze heeft het daar moeilijk mee, maar de bezoekjes van de kinderen en kleinkinderen maken het voor haar een stuk draaglijker. Alleen… in de zomer (en soms ook tijdens andere vakantieperiodes) zijn zij 3 of zelfs 4 weken weg. En ook vanaf het schoolpleintje schuin achter het huis komt geen enkel geluid. “Maar oma, dan ga je toch gezellig naar je kaartclubje op dinsdag?” Eh nee dus, de meeste ‘clubjes’ en andere initiatieven hebben een zomerstop.

Oma Roos kan trouwens ook opa Fred zijn, die geen (klein)kinderen heeft, maar wel andere mensen die hem regelmatig bezoeken. Behalve als ze op vakantie zijn. Vakantie is heerlijk en nodig, en een schuldgevoel hoeft niemand te hebben. Maar het feit is dat veel ouderen zomereenzaamheid ervaren.

Fysiek effect

Op 19 juni stond een deel van het Radio 1-programma Spraakmakers in het teken van zomereenzaamheid bij ouderen. Uit onderzoek van Stand.nl blijken 700.000 ouderen zich eenzaam te voelen. De verwachting is dat dit getal in 2030 is opgelopen tot 1,1 miljoen. Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie en telefonisch te gast bij Spraakmakers, vertelt onder meer dat eenzaamheid daadwerkelijk ongezond is, ook voor het lichaam. Het zorgt voor chronische stress, waardoor de kans op ontstekingsreacties in het brein groter wordt. Het kan zelfs fysieke pijn veroorzaken, omdat het pijndempende mechanisme minder goed werkt. Een extra reden dus om er alert op te zijn.

Handjehelpen

Behalve Erik Scherder en nog andere gasten, kwam ook Julia Muller van Handjehelpen & NIZU, als partner in het Utrecht Omarmt-netwerk aan het woord (op 14:40 in de uitzending). Ook zij (h)erkent het fenomeen en ziet er de ernst van in. De vrijwilligers die voor Handjehelpen werken, kunnen gelukkig heel veel betekenen voor eenzame ouderen en doen daar ook proactief hun best voor. Niet elke oudere is immers in staat om zelf actief te zoeken naar activiteiten of gezelschap. Vrijwilligers kunnen daar uitstekend bij helpen.

En dat is ook gelijk een tip van Julia: word zelf vrijwilliger, als je dat nog kunt. Het is een prachtige manier om van betekenis te zijn voor iemand anders, en het werkt natuurlijk ook goed tegen jouw eigen eventuele gevoelens van eenzaamheid.

Samen eenzaamheid verminderen

Als er zo veel mensen in hun eentje thuis zitten, kunnen die dan niet juist samen iets gaan doen? Stichting Met je hart, ook partner van het netwerk Utrecht Omarmt, is precies dat idee gaan uitwerken. Ze zijn de campagne Zomer vier je samen gestart om het bewustzijn over zomereenzaamheid bij ouderen te vergroten. Op dinsdag 20 juni om 18:17 uur is een reportage over Met je hart en zomereenzaamheid te zien bij EenVandaag op NPO1. 

De campagne is al in meerdere media gedeeld en wordt steeds bekender. En dat is winst, want Met je hart zorgt behalve voor bewustzijn ook voor echte verbinding tussen ouderen en vrijwilligers, liefst op regelmatige basis. Er zijn namelijk niet alleen eenzame ouderen en vakantiegangers, er zijn gelukkig ook heel veel thuisblijvers die graag iets willen doen. En die hulp kan zelfs van levensbelang zijn. Want ook Met je hart maakt zich zorgen over het groeiend aantal mensen dat zich niet gezien en gehoord voelt en over de effecten daarvan.

Met je hart?

In samenwerking met horeca Utrecht en andere betrokken partijen organiseert Stichting Met je hart waardevolle, terugkerende ontmoetingen voor ouderen. Met je hart geeft ouderen die gevoelens van eenzaamheid ervaren een vrolijk perspectief en brengt hen onder elkaar en terug in de maatschappij.

Wil je ook bijdragen? Tijdens de Week tegen Eenzaamheid van 28 september tot 4 oktober kun je een (of meer) rondjes(s) Singel Met je Hart wandelen. Je kunt zelf kiezen op welk moment in de week je aan deze sponsorloop deelneemt. Met de opbrengsten kan Met je hart ouderen laten aanschuiven in de plaatselijke horeca: lekker samen eten en genieten van elkaars gezelschap. Om de week af te trappen lopen vaste vrijwilligers en ouderen op donderdag 28 september alvast een paar rondjes. Volg Stichting Met je hart Utrecht voor meer informatie over deze actie.

Niet alleen bij ouderen

Zomereenzaamheid komt overigens niet alleen voor bij ouderen. Eigenlijk kun je er in elk leeftijdsfase last van hebben. Je ziet de halve stad op een terras zitten, maar jij durft niemand mee te vragen. Er is een buurt-BBQ maar je bent te verlegen om ernaartoe te gaan. Of je wilt graag samen op vakantie, maar weet niet goed met wie. En vergeet ook de vele gezinnen met weinig budget niet. Terwijl andere ouders en kinderen wel op vakantie gaan blijven zij achter met weinig netwerk om op terug te vallen. En zo kunnen ook deze ouders zich eenzaam voelen.

Misschien klinkt het voor jou als gezeur, maar het is allemaal wel degelijk een oorzaak van eenzaamheid. En dat in een variant waar je in de zomer meer mee wordt geconfronteerd. Gewoon omdat je alles om je heen hoort en ziet gebeuren. En de zomerperiode duurt ook nog eens aanzienlijk langer dan de kerstdagen…

OPROEP

Ben of ken jij een organisatie met speciale aandacht voor zomereenzaamheid? Weet jij leuke activiteiten in jouw buurt? Heb jij een poule van mensen die op bezoek willen gaan bij mensen die zich misschien eenzaam voelen? Heb je nog ander aanbod? Geef het snel door aan Utrecht Omarmt via ester.vlaming@nizu.nl. Ze komen dan in de volgende nieuwsbrief, die begin juli uitkomt. Alvast bedankt!