Inspiratietip van Ymkje van den Dobbelsteen: "Eenzaamheid is zo slecht nog niet"

Inzicht: eenzaamheid is zo slecht nog niet

14 november j.l. werd er een mooie aflevering van het kinderprogramma Klokhuis uitgezonden. Ik had het programma al jaren niet gezien. Ik heb zelf geen kinderen, maar in mijn jeugd keek ik elke dag. De uitzending ging over eenzaamheid. Echt een aanrader! Je kan ‘m hier terugkijken.

Je eenzaam voelen is niet fijn, maar we hebben er allemaal wel eens mee te maken. Maaike Verhagen legt in de aflevering uit waarom we ons eenzaam voelen en wat het verschil is tussen alleen zijn en eenzaam zijn. Serah gaat op pad met Mick, die zelf last heeft gehad van eenzaamheid. Hij geeft advies over hoe je ermee kunt omgaan als jij dat zelf ook voelt. De cowboys voelen zich ook wel eens alleen, maar is dat echt zo erg? Ze zingen over 'metjezelfschap. Dat is alleen zijn zonder dat je steeds wordt afgeleid. In je eentje, maar dan zonder eenzaamheid.

De uitzending bevestigde een flink aantal dingen die we wel weten, maar die vaak nog niet zo herkend worden. Ik werd er dus heel blij van! Niet zozeer van het onderwerp; last hebben van eenzaamheid is niet tof. En toch...

Tekort aanvullen

Een aantal weken geleden werd ik gebeld door een radiozender of ik wilde meewerken aan een interview. Dat interview heeft uiteindelijk niet plaatsgevonden, maar de insteek die ze kozen, zette me aan het denken. De gekozen insteek was: ‘het belichten van de positieve kanten van eenzaamheid’. Een innerlijk stemmetje riep: ‘ja, maar eenzaamheid ís positief!’. De Klokhuis-aflevering legt dit mooi uit: Eenzaamheid is een emotie die we kunnen vergelijken met honger en dorst: een alarmsignaal van je lichaam dat zegt: 'Hey, je hebt een tekort opgebouwd. Dat moet je aanvullen, je moet in actie komen’. Van honger hebben we geleerd dat het alarmsignaal zegt: ‘Je hebt een tekort aan voedsel, je moet wat eten’. Van dorst hebben we geleerd: ‘Je hebt een tekort aan vocht in je lijf, je moet wat drinken’. Zo is eenzaamheid een signaal van je lichaam dat je een tekort hebt aan een voor jou kloppende sociale verbinding met andere mensen en dat je dat moet aanvullen.

Dat je lijf aangeef dat je een tekort hebt opgebouwd en dat je dat tekort moet aanvullen, is heel helpend. Het zou wat zijn als je lijf dat niet deed. Dan zou je voortdurend met bijvoorbeeld honger rondlopen zonder het te weten en dan zou die honger steeds groter worden. Of je zou voortdurend rondlopen met steeds meer dorst. Of met eenzaamheid die steeds erger wordt… En daar zit mijns inziens de crux. Hoe we met eenzaamheid omgaan, is niet altijd de oplossing voor wat we nodig hebben om de sociale verbinding met andere mensen te herstellen. Dát maakt eenzaamheid tot een probleem. Dan wordt eenzaamheid een last, net zoals je last krijgt van honger als je daar niks aan doet. Of er wel iets aan doet, maar het niet helpt tegen de honger. Van een wandeling maken, gaat je honger tenslotte niet weg.

Grip op eenzaamheid

Eenzaamheid hoort, net zoals honger en dorst, bij het leven. Het is een heel normaal signaal dat je iets op te lossen hebt. Het is dus ook echt niet iets waar je je voor moet schamen, als je je eenzaam voelt. Lást hebben van eenzaamheid hoort alleen niet bij het leven. Daar moet je wat aan doen, net zoals aan honger. Je moet alleen wel weten wát je eraan kan doen. Je moet daarvoor exact weten wat eenzaamheid is, wat het doet en hoe je de juiste hulp kunt vinden of bieden.

Eenzaamheid is niet eenvoudig, maar als je eenmaal weet wat je eraan kan doen, kun je met 8 weken grip hebben op jouw gevoel van eenzaamheid. Niet dat je je nooit meer eenzaam zal voelen. Net zoals honger terugkomt op het moment dat je wat moet eten, zal eenzaamheid terugkomen op het moment dat je sociale verbinding met andere mensen niet meer klopt. Maar lást hebben van eenzaamheid, zal niet meer nodig zijn. Want als je je weer eenzaam voelt of er weer last van krijgt, weet je wat je eraan kan doen. Dus: hulde aan de Klokhuis-makers! Ik heb het me als kind nooit zo gerealiseerd, maar wat maken jullie een mooi programma! …

Podcast over eerste hulp bij eenzaamheid

Ik heb een aantal korte podcasts gemaakt over eenzaamheid, mocht je het leuk vinden. Ze duren elk een paar minuten en je vindt ze op Spotify via deze link. Ze zijn qua informatie zeker niet volledig; er is veel meer over eenzaamheid te vertellen dan ik in mijn podcasts doe, maar ze geven wel een inkijkje in hoe ik eenzaamheid beleef.

Meer informatie over Ymkje en wat zij doet, vind je op debloeiendevlinder.nl.

Oproep 

Heb je iets gelezen of gezien over eenzaamheid en wil je je inzichten hierover ook delen met het netwerk in deze rubriek? Bijvoorbeeld een boek, artikel, podcast, onderzoek of documentaire? Neem dan contact op met Ester Vlaming, de netwerkcoördinator van Utrecht Omarmt, via ester.vlaming@nizu.nl.